در سومین سالگرد انقلاب مصر
سومین سالگرد انقلاب مصر نه در میان هلهله و شادی توده مردمی که برای نان، آزادی و عدالت اجتماعی دست به انقلاب زدند، که در میان هراس از آینده گذشت. جمعه ١١ فوریه این مارش میلیونی پیروزمندان انقلاب نبود که مصر را به لرزه در آورد ٬ برعکس انفجار بمبهای متعدد بود که قاهره را لرزاند.
در سومین سالگرد انقلاب مصر٬ میدان التحریر چهره متفاوتی داشت. التحریر نه محل جشن پیروزی مبارزه، تلاش، امید به قدرت خود در به زیر کشیدن مبارک و امید به آینده که فستیوال قدرت نمایی ناسیونالیستها و ارتش بود. به جای شعارها و باندرولهای آزادی و عدالت اجتماعی٬ التحریر مملو از عکسهای السیسی و زنده باد السیسی بود. میدان التحریر قاهره در سومین سالگرد انقلاب مصر در میان هلهله برای ارتش ضد انقلابی، و فرمانده آن السیسی، به سوگ انقلاب، نشست. انقلابی که قربانی توهم به انقلاب همگانی و ناسیونالیسم، ناآمادگی طبقه کارگر و کمونیستهای مصر برای پیروزی شد.
در سومین سالگرد انقلاب مصر مردمی که حماسه آفریدند٬ از هراس سرکوب، مرگ و بمب گذاری درخانه ها ماندند. طبقه کارگری که نقش جدی در به زیر کشیدن مبارک ایفا کرد٬ تجزیه و شقه شقه شده در جبهه های دفاع از مرسی یا السیسی در مقابل هم صف کشیدند. پولاریزاسیون سیاسی جنبش های مختلف امروز در مصر٬ نه یک پولاریزیواسیون طبقاتی که پولاریزه شدن جامعه میان قطبهای مختلف ارتجاع و ضد انقلاب است. پس از سه سال هنوز از صف مستقل طبقه کارگر و حزب آن خبری نیست.
جوانانی که سه سال پیش در راس یک تحرک اجتماعی حماسه انقلاب مصر را آفریدند، جوانانی که تلاش کردند در مقابل تعرض ضد انقلاب سدی ببندند، در سالگرد انقلاب نه در میدان التحریر که به جرم تن ندادن به ممنوعیت تظاهرات و اعتراض، به خاطر تسلیم نشدن به محدود کردن آزادیهای سیاسی و دفاع از انقلاب و آرمانهای آن٬ در زندانهای ارتش ضد انقلابی منتظر محاکمه اند.
امروز جامعه مصر آینده ای بسیار ناروشنتر از فوریه ٢٠١١ دارد. اگر در سال ٢٠١١ مردمی که در خیابانها علیه دیکتاتوری سی و چند ساله حسنی مبارک با اعتماد به نفس، احساس قدرت و افتخار پیروزی خود را در جدال با یکی از مستبدترین رژیمهای قرن جشن گرفتند، امروز همان مردم پس از سه سال حاکمیت ضدانقلاب، در بی افقی، هراس، بلاتکلیفی، تردید و ابهام نسبت به آینده بسرمیبرند. انقلابی که با همه زیر و بم های خود میرفت که راه خود را پیدا کند، میرفت بر سر افق انقلاب، آینده آن، پیروزی آن تجزیه شود و امکانی برای شکلگیری صفبندی روشن طبقات در مقابل هم را ایجاد کند، با کودتای ارتش در ژوئیه ٢٠١٣ متوقف شد. ژوئیه ۲۰۱۳ با تحویل دادن قدرت به ارتجاعی ترین و ضد انقلابی ترین بخش بورژوازی بزرگ مصر نقطه چرخشی در انقلاب بود. چرخشی که انقلاب مصر را گامی به عقب برد و ادامه انقلاب و آینده آنرا با مخاطره جدی روبرو کرد. کودتای ژوئیه ۲۰۱۳ نقطه ای سیاه در تاریخ مبارزه مردم و طبقه کارگر مصر برای آزادی و عدالت اجتماعی بود.
انقلاب مصر قربانی توهم به ناسیونالیسم، قبول راه حل تغییری که بورژوازی در مقابل آن قرار داده بود شد، و به جای درهم شکستن همه ماشین دولتی حکومت مبارک، به جای خلع سلاح ارتش ضدانقلابی، به تغییر از طریق انتخابات پارلمانی زیر سایه حکومت ارتش روی آورد.
در تاریخ انقلاب های جهان٬ هیچگاه هیچ انقلابی از کانال انتخابات پارلمانی پیروز نشده است. نه جمهوری اسلامی با رفراندم آری یا نه به قدرت رسید و نه طبقه کارگر در انقلاب اکتبر با انتخابات شوراها قدرت را به دست گرفت. قدرت در جای دیگری تعیین تکلیف میشود و اگر طبقه کارگر در آن میدان اصلی دست به دست شدن قدرت٬ انقلابیگری خود را تا انتها و تا نابودی کامل ماشین دولتی ادامه ندهد، همیشه فاتحین انقلاب جنبشهای دیگری خواهند بود. بر این متن هر جریان ارتجاعی میتواند مهر خود را بر انقلاب بزند و زد. اینرا کمون پاریس، انقلاب اکتبر، انقلاب ایران و انقلابات دنیای عرب نشان دادند. در انقلاب مصر تمام روشنبینی و افق طبقه کارگر در یک انقلاب همگانی به افق بورژوایی از تغییر، انقلاب، پروسه آن، نیروهای آن و .... محدود ماند. امروز فاتحین انقلاب مصر نه طبقه کارگر و توده وسیع مردمی تشنه آزادی و عدالت اجتماعی که دشمنان آن و جبهه ضد انقلاب هستند.
نبود افق روشنی از پیروزی، عدم حضور جریانی کمونیستی یا حتی رادیکال که مردم و طبقه کارگر را نه فقط برای به زیر کشیدن مبارک که برای حفظ قدرت پس از آن، برای دفاع از انقلاب و دستاوردهای آن آماده کرده باشد امکان داد بورژوازی به اتکا به نفوذ عمیق در جامعه و با اتکا به دستگاه سرکوب خود به نام دفاع از انقلاب آنرا سلاخی کند.
مدتها است شکل و روش سرکوب یا هایجک کردن انقلاب دیگر فقط سرکوب کلاسیک آن توسط نیروهای سرکوبگر کلاسیک نیست. مدتها است بورژوازی برای مقابله با انقلاب و برای سرکوب آن فقط ارتش را به خیابانها نمیریزد. مدتها است راه انداختن دارو دسته های باند سیاهی، دامن زدن به جنگ داخلی و خون پاشیدن بر انقلابات به روش مطلوبتر و با صرفه تری برای ارتجاع جهانی تبدیل شده است. در مقابل چنین خطری که امروز طبقه کارگر را از دست زدن به انقلاب میترساند، باید قدرت دفاع از انقلاب، قدرت حفاظت از آن در مقابل ارتجاع خلع ید شده و باندهای قومی و مذهبی را داشت.
انقلاب مصر نشان داد که فقط با شورای کارگری و حتی با قیام پیروزمند کارگری نمیتوان در مقابل ضد انقلاب جهانی پیروزی را تثبیت کرد، از دستاوردهای انقلاب دفاع کرد، امکان برگشت ارتجاع را گرفت و مانع سناریو سیاهی شدن جامعه شد. یکی از شرطهای آمادگی طبقه کارگر برای پیروزی انقلاب کارگری و مهمتر از همه برای حفظ آن آماده بودن برای مقابله با این تهدیدات است. انقلاب مصر نشان داد جامعه ای که قدرت دفاع از خود و برقراری امنیت به قدرت متشکل خود را ندارد به هر دیکتاتوری منجمله ارتش که امنیت را برقرار کند تن خواهد داد و ضدانقلابی ترین جریان مانند ارتش رسالت برقراری امنیت و آسایش را به جامعه بر عهده خواهد گرفت. در غیاب این آمادگی، دفاع از انقلاب و پیشروی آن جای خود را به حفظ امنیت میدهد. اینهم یکی از درسهای انقلاب مصر است.
اگرمراسم سومین سالگرد انقلاب مصر تلاشی بود برای برگزاری مراسم دفن آن، انقلاب بعدی مصر اما آرمانهای آن انقلاب را باردیگر٬ با استفاده از این تجربه٬ زنده خواهد کرد. انقلاب بعدی مصر باید و میتواند یک انقلاب کارگری باشد. این را طبقه کارگر و کمونیست های مصر باید تضمین کنند.
اما در سومین سالگرد انقلاب مصر و زیر هراس از آینده، نا امنی، خفقان وحاکمیت ارتش هنوزمیتوان صدای "تسلیم نمیشویم"، "قبول نمیکنیم"، "ما مبارک و مرسی را به زیر کشیدیم و میتوانیم السیسی را هم زیر بکشیم"، را میتوان شنید. ظاهرا در میان بوی باروت و خون هنوز میتوان نسیم آزادی و انقلاب را شنید. هنوز صدای شکست نخوردگان این انقلاب، طبقه کارگر و جنبش آزادیخواهانه مردم برای آزادی و عدالت اجتماعی را میتوان شنید. میگویند تسلیم نمیشویم، میگویند دوباره برای آزادی و عدالت اجتماعی علیه جمهوری ترس و حکومت کودتا به خیابانها می آئیم، میگویند انقلاب ٢٠١١ نشان داد توده ها تعیین کننده اند، میگویند جامعه ای که سد سرکوب و ترس دیکتاتوری مبارک را شکست سر فرود نخواهد آورد. میگویند درس گرفتیم که باید انقلاب را از تعرض ارتش و مذهب برحذر داریم.
مراسم سومین سالگرد انقلاب مصر٬ تلاشی برای برگزاری مراسم دفن آن بود. انقلاب بعدی مصراما آرمانهای آن انقلاب را باردیگر٬ با استفاده از این تجربه٬ زنده خواهد کرد. انقلاب بعدی مصر باید و میتواند یک انقلاب کارگری باشد. این را طبقه کارگر و کمونیست های مصر باید تضمین کنند.
پیروزی آرمان قوی و انسانی میلیونها انسان در مصر برای رسیدن به آزادی، رفاه و عدالت اجتماعی بدون آمادگی طبقه کارگر مصر و کمونیستهای آن ممکن نیست. آیا امیدی هست؟
آذر مدرسی
۱۷فوریه ٢٠١٤
منتشر شده در حکمتیست هفتگی شماره ۴